Activ Cruise Control

Aktif otomatik hız kontrolü sistemi ACC, FGR konvansiyonel otomatik hız kontrolü sisteminin geliştirilmişidir. Buna otomatik motor kumandası ve fren müdahalesi sayesinde konforlu bir mesafe ve hız ayarlaması eklenmiştir.

ACC Sistem fonksiyonları

Bir tekerlek sezicisi, kendi aracının önünde bulunan hareketli objelerin aralık, açı ve hızlarını tespit eder. Sürücü, 30 km/s ile 180 km/s alanı arasında istediği bir hızı önceden seçebilir (ACC 10 km/s adımları ile, ACC2 kademesiz); gösterge panelinde gösterilmektedir. Bundan başka, üç sabit zaman aralık kademesi arasında da bir seçim yapma olanağı da bulunmaktadır. Bunun anlamı, önde seyretmekte olan araçla arada bulunan mesafesinin, hızla birlikte değişeceğidir.

ACC konforlu bir sistemdir ve bu nedenle de sürücü müdahaleleri daima ACC ayarlamalarına göre öncelik sahibidir.

ACC sürücüye aşağıdaki fonksiyonları sunar:

• İstenilen hız ile otomatik hız kontrolü (FGR)
  Önde seyreden aracın hızına uyarlamalı hız ayarlama
  Önde seyreden araçla aradaki, sürücü tarafından ayarlanabilir mesafeye uyma
  Tayin edilmiş hızın, yokuş inerken de, fren müdahalesi vasıtası ile kesinlikle aşılmaması
  

ACC Fonksiyon sınırları

ACC fonksiyonunun güvenli şekilde yerine getirilebilmesi için aşağıdaki büyüklüklerde sınırlamalar öngörülmüştür:

• ACC ile çalışma yalnızca 30 km/h ile 180 km/h arasında mümkündür
  
• ACC ivmelenmesi ve gecikmesi, konfor nedenlerinden dolayı sınırlıdır.
  
• Önde seyreden bir araçla aradaki zaman boşluğu 1 s den küçük değildir. Belli koşullar altında, örneğin bir araç yakın biçimde tekrar aynı konuma sapıyorsa, bu zaman boşluğu kısa süre için 1 s'nin altına inebilir
  
• ACC yalnızca görüş koşullarının iyi olduğu durumlarda kullanılmalıdır
  
• Radar sezicisinin tespit aralığı sınırlıdır
  
• Önünüzü kesen bir araç, ACC reaksiyonlarında gecikmelere sebep olabilir. Bu nedenden dolayı çok virajlı yollarda veya sık olarak şerit değiştirmek gerektiğinde ACC kullanılmamalıdır
  
• Yüksek hız farklılıkları, örneğin bir kamyona hızla yaklaşma durumu gibi, dengelenemez.
  
• ACC'nin geciktirmesi yetersiz kaldığında, sürücünün müdahalesi şarttır.
  
• ACC, trafiğin stop-end-go durumunda olduğu hallerde de kullanılmamalıdır. Sürücü zamanında kendisi fren yaparak araç yönetimini mutlaka üzerine almalıdır
  
• Kayma ayar sistemleri ASC veya DSC'ye müdahale edilmesi ile ACC, güvenlik nedenlerinden dolayı devre dışı bırakılır. Yeni bir devreye sokma işlemi mümkündür. Sürtme değeri olan yollarda (buzlanmış yol vs.) ACC, buna rağmen devreye sokulmamalıdır.
  

ACC nin seçilmiş olan aralığı ayarlayamadığı durumlarda, sürücünün yönetimi ele alması için ikaz eden bir sinyal verilir. ”Obje tespit” lambası yanıp sönmeye başlar.

Sistemin beklenmeyen davranışları

ACC ile çalışılırken sistemin fonksiyon sınırlarına ulaşıldığında, sürücü için açıklanmaları gereken sistem davranışları ortaya çıkabilir. Bundan sonraki bölümde bu tür durumlar tanımlanacaktır

Sınırlı menzil ve gecikme

Radar sezicisi bir taraftan 120 m ile sınırlı bir etki mesafesine sahipken, diğer taraftan ACC sistemine DSC üzerinden sunulan geciktirme yalnızca maks. 2,0 m/s2 ile sınırlıdır. Yani ACC yalnızca sınırlı bir görece hızı otomatik olarak ayarlayabilir. Sistem fonksiyon sınırlarına ulaştığında sürücü yanıp sönen ”obje tespit” lambası ile yönetimi üstlenmesi için uyarılır.

Yanal görüş bölgesi

Yan görüş sınırlı olduğundan, öndeki referans araç virajlı yollarda gözden kaybolabilir. ACC virajda, muhtemelen kısa bir süre için tespit alanı dışına çıkan referans araca çarpmamak için aracı 2 s boyunca arzu edilen hıza ivmelemez.

Düz sürüşlerde, aracın önünü ani olarak kesen bir araç yüzünde reaksiyonlarda bir gecikme gerçekleşebilir. Bu araç ancak, ACC li aracın şeridine girdikten sonra tespit edilir.

Kapama

Aşırı ’kar’ kalınlığında sistem kapatılır. Radar sezicisinin temizlenmesinden sonra sistem tekrar aktifleştirilebilir.

ACC veya DSC den gelen uzun süreli ayar müdahalelerinde, yani kritik sürtünme değerlerinde, sistem kapatılır. Tekrar aktifleştirilebilir.

Her iki durumda da ACC yeniden aktifleştirildiğinde, uzun takip aralığını 2 s olarak ayarlar.

Özel konumlar

Bunu sürücü ”Obje algılandı” lambası yanmıyorsa, araç istenen hızın altında kalıyorsa ve ivmelenmeye devam etmiyorsa tanır.

• Dar virajlarda ACC hızı, çapraz hızlanmanın konfor sebeplerinden ötürü maksimum 3 m/s2 olacak şekilde ayarlar. Bu hem serbest sürüş hem de takip sürüşü için geçerlidir
  
• Yağmur, sis ve kar radar dalgalarını emerler. Ulaşma mesafesi net biçimde azalabilir, ekstrem durumda ACC artık kullanılamaz
  
• Tepe ve vadiler obje kaybına neden olabilirler
  
• Objeler, çok ender durumlarda yanlış ölçüm değerleri (genelde açı) ile tespit edilirler, örneğin radar dalgalarının tünel duvarları ve bariyerler tarafından yansıtılması gibi
  

Öngörülen sürüş şeridi (olası sürüş şeridi)

Sürüş şeridinin seçimi ACC sisteminin bir ana fonksiyonudur. Objelerin net biçimde tanınması, ACC için yeterli değildir. Tespit edilmiş objeler kendi sürüş planı ile ilişkilendirilmelidir. Sadece kendi sürüş şeritlerinde bulunuyorlarsa ancak o zaman araçlar bir ayarlama bakımından önem arz eder.

Öngörülen sürüş şeridi, güncel sürüş dinamiği durumu baz alınarak yapılan bir tahmindir. ACC şeridin akışını tanıyamadığından, kendi aktüel sürüş durumuna güvenmek zorundadır.

Mesafe ayarında doğru objeyi seçebilmek için ACC gelecekte seçeceği şeridi önceden hesaplamak zorundadır. Geçilmiş olan viraj yarıçapı bu arada sonraki 2-4 s içerisinde şerit akışı için hala geçerli olarak kabul edilir ve bu otoyollar ve kaliteli kara yollarda her zaman böyledir. Sürüş şeridinin öngörülmesi ile tespit edilen her objenin önceden hesaplanan sürüş şeridine olan yanal sapması tayin edilebilir.

Alınan radar sinyali canlıları, araçları ve trafik levhalarını birbirinden ayıramaz. Sürüş şeridinin yanında bulunan trafik levhaları veya park etmiş araçlar bu nedenle yanlışlıkla kendi şeridindeymiş gibi görülebilirler. Hatalı reaksiyonları ortadan kaldırmak için, duruş hedeflerine büyük ölçüde önem verilmez.

ACC kontrol ünitesi

ACC kontrol ünitesinde, ACC sezicisi (verici ve alıcı) ve elektronik elemanlar entegre edilmiştir.

ACC Sistem birliği

ACC, çeşitli ortak kontrol üniteleri ile görev dağılımı yapan bir sistemler birliğidir.

Muhtelif kontrol üniteleri, bilgilerini bilgi busları vasıtasıyla araçta ACC kontrol ünitesine gönderir.

Dinamik Stabilite Kontrolü (DSC)

ACC fonksiyonunu etkinleştirmek için, fren sistemi tam olarak çalışabilmeli ve fren pedalı ile el frenine basılmamış olması gerekmektedir. Fren pedalına basılması daima sistemin devre dışı bırakılmasına neden olur.

ACC/DSC arabirimi aşağıdaki fonksiyonlara sahiptir:

• DSC boyuna ayarlama ve sürüş şeridi ön tespiti için ve sürüş dinamiği açısından önemli olan tüm büyüklükleri ACC ye sunar
  
• ACC gecikme taleplerini DSC ye bildirir
  

Motor sürükleme momenti bir geciktirmeye yetmiyorsa ACC, aracı geciktirmek için hidrolik agregatı DSC üzerinden frende basınç oluşturur. Eğer ACC tarafından bir gecikme devreye girmişse, DSC tarafından ışık modülü vasıtasıyla fren lambaları devreye alınır.

Aşağıdaki, DSC tarafından gönderilen sinyaller ACC kontrol ünitesi tarafından kullanılır:

• Tekerleklerin hızı
  
• ortalanmış tekerlek hızı
  
• Savrulma oranı
  
• Uzunlamasına hızlandırma (tutarlılık denetimi için)
  

Yokuş aşağı sürüşün tanınması

DSC geciktirme ayarı doğru çalışıyorsa aktif ve ACC tarafından oluşturulan bir geciktirme uygulanır. DSC, şanzıman kontrol ünitesine bir fren müdahalesinin gerçekleştiğini bildirir. Şanzıman kontrol ünitesi bu bilgiyi yokuş aşağı sürüş tanıması için kullanır. Frenleri aşırı yüklenmeden korumak amacıyla, şanzıman kontrol ünitesi konuma bağlı olarak bir veya iki vites geri alır.

Direksiyon açısı sezicisi LWS

Direksiyon açısı hakkındaki bilgi, ACC de sürüş dinamiği büyüklüklerinin hesaplanmasında kullanılır.

DME/DDE motor kumandası

Ara birim aşağıdaki fonksiyonlara sahiptir:

• ACC tarafından moment talebi (ivmelenme) aktarımı
  ACC, DME/DDE tarafından bir motor momenti talep eder. Bunun değeri maks. sürükleme momenti ile, 1,2 m/s2'lik bir ivmeye eşdeğer olan bir moment arasında bulunur.
  
• Otomatik hız kontrolü (FGR) kullanım bilgilerinin aktarımı.
  
• Gaz pedalı konumu
  Pedala basılarak ACC sınırı aşılabilir, bu nedenle gaz pedalında yalnız basma veya konum değil, aynı zamanda gaz pedalı değeri sezicisinin çalışabilirliği kaydedilir. Sürücü gaz pedalına aşırı basarak ACC ivme talebini aşarsa, ACC kontrol ünitesine ACC'nin artık ayarlama yapmamasını sinyalize eder. Şanzıman kontrolü aynı zamanda, sürücünün sürüş kontrolünü aktif olarak üstlendiği bilgisi alır. Gaz pedalına aşırı basmak ACC'de, FGR'dekinin tersine sürekli olarak mümkündür ve ACC'nin kapatılmasına neden olmaz. Bir aktüator (boğaz kelebeği), gaz pedalı değeri sezicisi veya kontrol ünitesi arızalı ise ACC sistemi fonksiyonunu yerine getiremez.
  

Şanzıman kontrolü (Otomatik Şanzıman)

Ara birim yalnızca konfor fonksiyonlarının gerçekleştirilmesine yarar, güvenlik açısından önemli fonksiyonlar konu dışıdır.

Şanzıman kontrolü, şanzıman veya sezicinin fonksiyonunu sınırlı yerine getirebilmesi durumunda ACC sistemi aktifleştirilemez veya çalışma söz konusu olduğunda kapatılır. Vites kolu N, P veya R konumuna getirildiğinde ACC kapatılır.

Şanzıman kontrol ünitesinin karar özerkliğine vites seçimi üzerinden müdahale edilmez. Ancak, özellikle vites değişme oynaklığını önleyen ancak ivme taleplerinde buna rağmen vites küçültmeyi gerçekleştiren özel bağlantı için tanımlanmış alanları kullanılır. Bunun ötesinde yokuş aşağı sürüşte (ACC fren müdahalesi ile), fren sistemine aşırı yük binmesini önlemek için belli bir süre sonra vites zorunlu olarak küçültülür.

ACC ile şanzıman kontrol ünitesi arasında doğrudan bir sinyal akışı yoktur. ACC durum bilgileri dolaylı olarak DME/DDE vasıtasıyla aktarılır.

Gösterge paneli

Gösterge paneli tüm ACC çalışması için gerekli göstergeleri üstlenir.

Mercek ısıtıcısı

ACC'den kış sezonunda ve kötü hava şartlarında daha iyi yararlanabilmek için mercek ısıtılır. Burada söz konusu olan bir direnç ısıtıcıdır. Isıtıcı bobin, plastik mercek gövdesine entegre edilmiştir. Motoru çalıştırmanın ardından mercek ısıtması tüm ACC çalışma modlarında dış sıcaklığa bağlı olarak açılır.

Donma noktasına yakın sıcaklıklarda kar nemlidir. Çok daha düşük sıcaklıklarda ise kar kurudur. Bu nedenle -7 °C altında mercek ısıtıcısı kapatılır. Kuru kar kristalleri eriyebilir ve sonra mercekte o oranda sertleşerek mercek üzerinde donabilirler.

Cihaz iç sıcaklığı 50 C'ın üzerine çıktığında mercek gövdesinde aşırı ısı oluşmasını önleyebilmek için mercek ısıtıcısı kapatılır. Bu sıcaklık ACC kontrol ünitesinin iç sıcaklık sezicisi tarafından ölçülür. > 16 V'luk bir araç ağ geriliminde ACC kontrol ünitesi işlemcinin korunması amacıyla kapatılır.

Mercek ısıtması ACC kontrol ünitesi tarafından hata bakımından denetlenir.