ABS/DSC kontrol ünitesi ABS ve DSC'nin tüm fonksiyonlarını içerir. ABS anti blokaj sistemi, DSC ise dinamik stabilite kontrolü anlamına gelmektedir.
Anti blokaj sistemi tekerleklerin bloke olmasını önler ve böylece aracın, tam frenleme de dahi, seyirde stabil ve hakim olunabilir kalmasını sağlar.
Dinamik stabilite kontrolü, otomatik stabilite kontrol + Traksiyon sisteminin sürekli ve kararlı bir biçimde geliştirilmesinin ürünüdür. Otomatik stabilite kontrol + Traksiyon (ASC+T) ivmelenme sırasında tahrik tekerleklerinin patinaj yapmasını önler ve böylece de aracın seyir stabilitesini ve traksiyonunu sağlar.
Kayma ayar sistemleri ABS ve ASC+T'de daima boyuna kayma, yani ön ve arka akslar arasındaki tekerlek devir sayıları farkları, ayar büyüklüğü olarak kullanılır. Dinamik stabilite kontrolünde ilaveten çapraz kayma, yani ön aksın her iki tekerleği arasındaki tekerlek devir sayısı farkları tahrik gücü ayarlama için kullanılır. Bu yolla motorun gücü, aracın aşırı veya çok düşük devirlerin hızlı ve virajlı seyir durumlarında ortaya çıkmasını önler.
Çapraz kaymanın hesaplanması için alınan baz, her iki devir sayısı sezicisinin ve direksiyon açısı sezicisinin sinyalleridir.
Mevcut fonksiyon tanımlaması, aşağıdaki bölümde kısımlara ayrılmıştır:
Kontrol ünitesi esas olarak aşağıdaki parçaları içerir:
Not
Kontak kilidinin 2 pozisyonuna gelmesinden itibaren ABS/DSC kontrol ünitesi çalışmaya hazırdır. Enerji DME ana rölesi vasıtasıyla tatbik edilir. Enerji beslemesi, kontak kilidi kapatıldıktan yaklaşık 5 ... 20 sn. sonraya kadar muhafaza edilir (DME muhafaza devresi).
ABS/DSC kontrol ünitesindeki ana güvenlik fonksiyonu özelliği, iki mikrokontrolcüdeki sinyal şartlandırma ve işlemedir.
Her iki mikrokontrolcü aynı program boyunca çalıştığından, çıkış değişkenleri, giriş değişkenleri aynı olduğu zaman aynıdır. Bu olmuyorsa, bir arıza tespiti yapılır ve bütün ABS/DSC sistemi kapatılır. Bu dahili arıza izleme kolaylığı sürekli olarak gelişir.
İlave olarak, her seyahatin başlangıcında 6 km/h'lık sürüş hızı aşıldıktan sonra, manyetik valfler ve geri dönüş pompası geçici olarak devreye alınır ve çıkış basamakları geri beslemesi izlenir. Bir arıza olduğunda sistemin bütünü de kapatılır.
Hız sezicileri ve hız sezicileri sıraları her iki durumda, hız sezici hatları voltaj izlemesi, referans bir hızla tekerlek hızlarının karşılaştırılması, durağan kayma izleme vs. gibi değişik metodlarla sürüşün yapıldığı zamanlarda olduğu kadar, sabitken de izlemeleri yapılır.
Manyetik valf sıraları sürüş durumuna bağlı kalarak, bir fren ve pozitif veya toprak hattının kısa devre olması olmasına karşı izlenir.
Geri dönüş pompasının çalışma sonrası ve devreye alınma durumları da elektrikli olarak izlenir. Devreye alınmadan belli bir zaman sonra motora herhangi bir gerilim beslemesi yapılmazsa veya devreye alınmanın bitiminde belli bir zaman dilimi içerisinde voltaj belirlenmiş bir minimum voltajın altında değil ise, bir arıza tespit edilir ve sistemin bütünü kapatılır.
Not
Emniyetli bir kapatmadan sonra, herhangi bir kısıtlama olmaksızın motor kontrolünün olduğu kadar normal fren sistem hizmeti de kullanılabilir.
Tekerlek hız sinyalleri 4 aktif hız seziciyle sağlanmaktadır.
Bu aktif hız sezicileri; tekerlek hızı için bir ölçüt olarak kullanılan frekansla, manyetik alan kuvvetinde değişimlerin alternatif voltaj ürettiği şeklinde açıklanan Hall kuralına göre görevlerini yerine getirirler. Pasif hız sezicilerinin aksine, esas sezici elemanı ve sinyal şartlandırma elektroniği aktif hız sezicileriyle entegre edilmişlerdir.
Aktif sezicilerin avantajları
Hız sinyalleri sabit genlikli kare dalga sinyallerdir (alçak seviye=0,75 V, yüksek seviye= 2,5 V). 0'dan yaklaşık 1700 Hz arasında frekans eldesi 0 ... 250 km/h için fren şartlarına bağlı olarak elde edilir.
ABS/DSC kontrol ünitesi aktif sezicilere voltaj beslemesi sağlar (7,6 ... 8,4 V direkt voltaj)
Tekerlek hızları diğer kontrol üniteleri tarafından da, örnek olarak, gösterge tablosu (IKE) veya elektronik amortisör kontrolü (EDC), ihtiyaç duyulur. Hız sinyalleri bu amaçla ilgili olarak ABS/DSC kontrol ünitesinde işlenir.
Hız çıkış sinyalleri sabit genlikli kare dalga sinyallerdir (alçak seviye < 1 V, yüksek seviye > 11 V). Frekans tekerlek hızlarına bağlı kalarak 0 ile 1700 Hz arasındadır (0'dan 250 km/h'ya).
Diğer ölçülen değişkenlere ilave olarak, ABS/DSC kontrol ünitesi de çapraz dinamik hareketleri ölçmede direksiyon açısına ihtiyaç duyar.
Direksiyon açısı ayrı bir direksiyon açısı sezicisi tarafından kayıt edilir. Direksiyon açısı sezicisi 360 derecelik bir potansiyometre olarak dizayn edilmiştir. Ölçme aralığı 2 x 180 derecedir.
Tatmin edici ölçme sonuçları temini için, çift direksiyon açısı sezicisi takılmıştır. İki sürgülü temas birbirlerine göre 90 derece olacak şekilde konulmuştur.
Direksiyon açısı sezicisi, örneğin tekerlekler dümdüz ileriye bakarken çok düşük bir voltaj sürgüye uygulanır, takılabilir.
Eğer şimdi direksiyon simidi sağa veya sola döndürülecek olursa, sürgüden toplanan voltaj düzlemsel gelişmeyle 180 derecelik bir açıda yaklaşık olarak 5 Voltluk maksimum değere ulaşana kadar artar. Direksiyon simidi aynı yönde daha fazla döndürüldüğünde, sürgüdeki gerilim, yaklaşık 0,5 V kadar olan asgari değere ulaşıncaya kadar, doğrusal olarak azalır.
Potansiyometre tarafından bu yolla oluşturulan delta voltaj, kontrol ünitesi tarafından değerlendirilir ve direksiyon açısına çevrilir.
Her iki potansiyometrenin pozitif ve negatif beslemesi ABS/DSC kontrol ünitesi vasıtasıyla olur. Besleme voltajı 5 Voltdur.
Not
Direksiyon açısı sezicisini değiştirirken, sezicinin pozisyonunu direksiyon simidine göre ayarlamak gerekli değildir. Montajdan sonra, bununla beraber, direksiyon açısı ayarı diyagnoz ve bilgi sistemi ile yapılmalıdır (Bölüm "Servis Fonksiyonları", alt bölüm "Direksiyon Açısı Ayarı").
Hidrolik birim; manyetik valfler, her fren devresi için bir akümülatör odası ve bir adet iki devreli geri dönüş pompasından oluşmaktadır.
Manyetik valfler ABS/DSC kontrol ünitesi tarafından açılıp kapatılırlar. Açma kapama durumuna göre tekerlek fren silindirlerini, ilişkili olduğu ana fren silindir devresine veya dönüş pompasına bağlar veya her ikisine göre tekerlek fren silindirini kapatır.
Her dört kontrol devresi için iki manyetik valf, bir giriş ve bir çıkış valfi gereklidir. İlave giriş valfi ve bir değiştirme valfi DSC kontrol ünitesi için gereklidir. Giriş valfi, geri dönüş pompasındaki el pompası elemanı vasıtasıyla basınç oluşumunu kolaylaştırır. Değiştirme valfi kontrol çevrimi sırasında fren hidroliğinin geriye besleme deposuna dönmesini engeller.
Manyetik valflerin pozitif beslemesi valf rölesi vasıtasıyla yönlendirilir. Bu röle kontak kilidi 2 pozisyonunda olduğunda ABS/DSC kontrol ünitesi tarafından çalıştırılır.
Geri dönüş pompası fren hidroliğini, tekerlek fren silindirlerinden ilgili akümülatör vasıtasıyla geri ana fren silindiri ilgili devresine dolaştırarak basar. Geri dönüş pompasının pozitif beslemesi motor rölesi vasıtasıyla yönlendirilir. Bu röle kontak kilidi 2 pozisyonunda olduğunda ABS/DSC kontrol ünitesi tarafından çalıştırılır.
Hidrolik ünitedeki akümülatörler, ani basınç düşümlerinde besleme şeklinde fren hidroliğini geçici olarak üstüne alma amacına hizmet eder.
ABS/DSC sistem arızaları veya sistem durumları, ABS güvenlik lambası ve çok fonksiyonlu lamba yardımıyla gösterge panosunda belirtilmektedir.
ABS ikaz lambası ve çok fonksiyonlu lamba kontak kilidi 2 pozisyonunda olduğunda yanar. Eğer sistemin bütünü arızasız ise, her iki lamba yaklaşık 2 saniye sonra söner (lamba kontrolü).
Eğer emniyet devresi ABS alt sisteminde bir hata tespit edecek olursa, bütün sistem, yani ABS ve DSC alt sistemi, kapatılır (ABS ikaz lambası ve çok fonksiyonlu lamba yanar). Eğer bir sonraki çalıştırma sürecinde hata oluşmazsa lamba kontrolünden sonra her iki lamba da söner.
Eğer emniyet devresi DSC alt devresinde bir arıza kaydedecek olursa, arızanın tipine göre, ya bütün sistem veya DSC alt sistemi kapatılır (ABS ikaz lambası ve/veya çok fonksiyonlu lamba yanar).
Çok fonksiyonlu lamba eğer DSC alt sistemi DSC pasif düğmesi ile kapatılırsa sürekli olarak yanar.
Aracı sürerken çok fonksiyonlu lambanın yanıp sönmesi (yaklaşık 3 Hz frekansı), sürücüye DSC kontrolünün arızalı olduğunu gösterir.
Not
Diyagnoz esnasında (bilgi sisteminin ve diyagnoz sisteminin haberleşmesi), ABS ikaz lambası ve çok fonksiyonlu lamba yanar.
Fren lambası şalteri fren pedalı çalıştırıldığı zaman ABS/DSC kontrol ünitesini bilgilendirir. Bu durum bir DSC kontrol fonksiyonu sırasında herhangi bir fren müdahalesini anında ortadan kaldırmaya yarar, böylece kontrol rahatlığını geliştirir.
Fren lambası şalteri devresindeki arızalar arıza kod hafızasında saklanır ve bununla beraber ABS ikaz lambası devrede olmaz.
El freni şalteri ABS/DSC kontrol ünitesine el freninin çekildiğini bildirir. Bu durum motor çekiş tork kontrolü (MSR) eşiğinde bir artışa neden olarak kontrol rahatlığının artmasını sağlar.
DSC fonksiyonu DSC pasif düğmesi ile devreden çıkarılabilir. Bu durum gösterge panelinde yanan çok fonksiyonlu bir lamba tarafından gösterilir. Bununla beraber ABS kontrolü fonksiyonu hala çalıştırılabilir.
DSC fonksiyonu, düğmeye maksimum arka tekerlek hızı ve minimum ön tekerlek hızı 20 km/h'dan az olana kadar basılarak tekrar devreye alınır.
ABS kontrol işlemleri sırasında ön tekerlekler teker teker kontrol edilirken arka tekerleklerin her ikisi birden kontrol edilirler. Bir ABS kontrol çevrimi üç evreyi; basınç muhafazası, basınç düşümü ve basınç oluşturma, içerir.
Eğer bir hız sezicisi açık bir tekerlek hızı düşümü sinyali gönderirse, yani tekerleği kilitleme eğilimi gösterirse, başlangıç olarak bu tekerleğin fren basıncı yükseltilmez, yani basınç bir önceki ulaşılan seviyede muhafaza edilir.
Eğer tekerlek hız düşümü devam edecek olursa fren basıncı düşürülür ve böylece tekerlek daha az bir mesafede frenlenir.
Tekerlek tekrar, düşürülen fren basıncına göre daha hızlı döner. Basınç kesin bir hız sınırına tekrar ulaşıldığı zaman arttırılır. Basınçtaki bu artmayla tekerleğin dönmesi tekrar yavaşlatılır.
Yol koşullarına göre bu kontrol çevrimi saniyede yaklaşık 5 ila 12 kereye kadar tekrar edilir. Dönüş pompası kontrol işlemi boyunca daimi olarak devrededir.
Giriş valfleri durma konumunda akımsız açık ve çıkış valfleri durma konumunda akımsız kapalıdır.
Basınç evresi |
Manyetik valf / durumu |
|---|---|
Basınç muhafazası |
Giriş valfi / kapalı (güç uygulanmış) |
|
Çıkış valfi / kapalı (güç uygulanmamış) |
Basınç düşümü |
Giriş valfi / kapalı (güç uygulanmış) |
|
Çıkış valfi / açık (güç uygulanmış) |
Basınç oluşturma |
Giriş valfi / açık (güç uygulanmamış) |
|
Çıkış valfi / kapalı (güç uygulanmamış) |
ABS/DSC kontrol ünitesi, çekiş tekerlekleri spin atarsa veya araç, direksiyon hassasiyetini azaltmaya veya çoğaltmaya meyil ederse çekiş torkunu azaltır.
Bu, aşağıda sıralanan kontrol müdahaleleriyle başarılır:
Motor yönetimi kontrol müdahaleleri elektronik gaz kelebeği kontrol sistemi (EML) ve dijital motor elektroniği (DME) vasıtalarıyla olur.
Çekiş tekerlekleri fren müdahalesi ABS kontrolüne paralel olarak üç çalıştırma evresi; basınç oluşturma, basınç muhafaza ve basınç düşümü vasıtalarıyla olur. Bir DSC kontrol işlemi esnasında fren müdahalesi için gerekli basınç, ilgili tekerlek frenine giriş valfi ve el pompası elemanı yoluyla direkt olarak tatbik edilir. Değiştirme valfi kontrol çevrimi sırasında fren hidroliğinin geriye besleme deposuna dönmesini engeller.
Sistem basıncı bir basınç emniyet valfi tarafından yaklaşık 90 bara sınırlandırılmıştır. Basınç emniyet valfi değiştirme valfi bünyesinde entegre edilmiştir.
ABS/ASC kontrol ünitesi; elektronik gaz kelebeği kontrolü (EML), dijital motor elektroniği (DME) ve adapte edilebilir şanzıman kontrolü (AGS) fonksiyonları için arayüzler özelliği sergiler.
Elektronik gaz kelebeği kontrolü sistemi ve dijital motor elektroniği, çeşitli sürüş ve çevre koşullarının tespiti için ABS/DSC kontrol ünitesinden bilgi alması gereken adapte edilebilir şanzıman kontrolü sırasında çekiş torkunu azaltır.
Bu kontrol üniteleri arasındaki bilgi alış verişi, önceki modellerde olan çok sayıdaki tekli kablolar vasıtasıyla değil, bundan sonra CAN busu (Saha Kontrolü Ağı) diye adlandırılacak olan seri bir bus sistemi vasıtasıyla olmaktadır. Bu bus sitemi, iki bilgi bağlantısı (CAN_L CAN_H) ve harici parazit sinyallerinden koruma için bir blendaj (CAN_S) içerir.
Bu bus sisteminde bütün kullanıcılar eşit haklara sahiptir, yani herbir kontrol ünitesi alış yapabildiği gibi veriş de yapabilir. Bir kullanıcını hattan düşmesi durumunda, bus diğer kalan kullanıcılar için hala kullanılabilir kalır.
Not
Busa irtibatlı bütün kontrol üniteleri aynı bus indeksi özelliği sergilemelidir. Bu index diyagnoz programı kontrol ünitesi kimlik bilgileri ilk sayfasında gösterilmiştir.
ABS/DSC kontrol ünitesi tarafından bir talep durumunda, talebe göre elektronik gaz kelebeği kontrol sistemi çekiş aksındaki torku gaz kelebeği pozisyonunu değiştirerek arttırır veya azaltır. Bu müdahale ilktir fakat bir DSC kontrolü işlemi çekiş torkunun azaltmasında göreceli olarak henüz yavaş bir ölçüttür.
Elektronik gaz kelebeği kontrolü gaz pedalı ile gaz kelebeği valfi arasındaki mekanik bağlantıyı değiştirir. Gaz pedalı pozisyonu bir pedal pozisyon sezicisi tarafından elektrik sinyaline çevrilir ve EML kontrol ünitesinde gaz kelebeği valfini çevirmeyle çalıştıran bir elektrikli aktüatör motoru kontrol voltajına çevrilir.
ABS/DSC kontrol ünitesi talebi üzerine, dijital motor elektroniği avans ayarını (ateşleme açısı) değiştirir ve ateşlemeyi enjeksiyon palsı olacak şekilde iptal eder:
Müdahaleler |
Etki |
|---|---|
"Geciktirme"ye doğru avans ayarı |
Çekiş torkunun hızla azaltılması |
Ateşleme/Enjeksiyon palslarının iptali |
Çekiş torkunun hızla azaltılması |
Adapte edilebilir şanzıman kontrolü sürekli olarak dört tekerlek hızı sinyalini, "DSC PASİF" veya "DSC aktif" mesajı kadar alır.
AGS kontrol ünitesi viraj almayı ve kış şartlarında sürüşü tekerlek hız sinyallerinden tespit eder.
"DSC pasif" mesajı kış şartlarında sürüş programı seçimini engeller.