Navigasyon sistemi

Navigasyon sistemi araç monitör sisteminin ek bir donanımıdır.

Kullanım, araç monitörü kullanım bölümü üzerinden gerçekleşir; güzergah planlama navigasyon bilgisayarından gelir, akustik ve optik bildirimler ise video modülü tarafındna oluşturulurlar.

Navigasyon bilgisayarı ARCNET veri hattı üzerinden video modülü ile bağlantılıdır.

Navigasyon bilgisayarının diyagnoz busu ile kendi bağlantısı yoktur, diyagnoz ARCNET veri hattı ve video modülü üzerinden gerçekleşir.

Terminal R'den itibaren fonksiyonlar.

İşlevi

Arka bölümde bulunan navigasyon bilgisayarı, dijital bir yol haritasını içeren bir CD'nin okunabileceği bir CD çalara sahiptir.

Bir GPS (Uydular) alıcısı (GPS = global positioning system) aktüel pozisyonu verir.

Ayrıca navigasyon bilgisayarı ek olarak bir manyetik alan sezicisinden sürüş yönü ile ABS kontrol ünitesinden o ana kadar katedilmiş olan gözergah ile ilgili bilgileri alır.

Kullanıcı araç monitörünün kullanım bölümü üzerinden bir adres girer. Bunun üzerine navigasyon bilgisayarı kullanıcı tarafından girilecek belli kriterlere göre (ekspres yollar/yan yollar üzerine) o an bulunulan yerden yola çıkarak bu adrese giden en uygun güzergahı planlayıp, bunu yol haritası üzerinde belirgin hale getirir.

Seyir esnasında navigasyon bilgisayarı, GPS, manyetik alan sezicisi ve ABS kontrol ünitesinden gelen bilgilere bağlı olarak, önerilen güzergahla ilgili olarak akustik ve optik bilgiler gönderir; örneğin uzaklıkla veya istenen yola sapma bilgilerinden, yol üzerindeki kavşak veya zamanında uygun şeride geçişle ilgili bilgilere kadar vs.

Sürücü bu önerilere uymadığı takdirde, navigasyon bilgisayarı ona yeniden bir alternatif güzergah önerir.

Sistem fonksiyonunu yalnızca harita CD'sinin dijital alanında (gerek dataylandırılmış, gerekse kısmen kapsama alınmış bölgeler) yerine getirir.

Parçalar

CD çalarlı navigasyon bilgisayarı

Navigasyon kontrol ünitesi, CD çalarla birlikte bir kasa içerisine yerleştirilmiştir Cihazın CD için bir EJECT tuşu ile "Power-on" ve "CD-in" göstergelerine yarayan iki adet LED'si vardır.

CD çalara aktüel harita CD'si yerleştirilir. Navigasyon sisteminin fonksiyonu yalnızca harita CD'si yerleştirilmişse yerine getirilebilir. Eğer CD doğru yerleştirilmişse, navigasyon bilgisayarında "CD-in" LED'si yanar. Yeni çalışma yazılımları, CD çalara yerleştirilen bir yazılım CD'sinden yüklenir (bkz. "yazılım yükleme" bölümü).

Navigasyon bilgisayarınada güzergah planlaması yapılır. Bildirimler, ARCNET hattı üzerinden, optik kullanıcı yönlendirmeyi devreye sokan, optik sembollerin optik olarak açıklanmasını üstlenen ve akustik bilgileri de üreten video modülüne aktarılır. Navigasyon sisteminin kullanımı, araç monitörü kullanma bölümü üzerinden gerçekleşir.

Power-LED'si, navigasyon bilgisayarında dahili bir hata ve ARCNET kablosunda bir arıza mevcut değilse, terminal R'den itibaren yanar.

Power-LED'si, dahili bir hata algılanmışsa yavaş yavaş yanıp söner (yak. 1 Hz) ve ARCNET iletişim arızasında ise hızlı hızlı (yak. 3 Hz) yanıp söner

Harita CD'si

Harita CD'si dijitalleştirilmiş bir yol haritasını içerir.

Navigasyon sisteminin fonksiyonu yalnızca yerleştirilmiş bir harita CD'si ile mümkündür.

Dijital yol haritası detaylı olarak hazırlanmış (tam dijitalleştirilmiş) bölgeleri ve kısmi hazırlanmış (kısmen dijitalleştirilmiş) bölgeleri içerir.

• Detaylı olarak hazırlanmış (tam dijitalleştirilmiş) bölgeler
  Detaylı olarak hazırlanmış bölgelerde tüm caddeler ve ek bilgiler haritaya işlenmiştir.
  
• Kısmi hazırlanmış (kısmen dijitalleştirilmiş) bölgeler
  Kısmen hazırlanmış bölgelerde ana yol ağı ve min. ölçüde ek bilgiler haritaya işlenmiştir.
  

ABS kontrol ünitesi/Devir sayısı sezicisi

Navigasyon bilgisayarı iki hat üzerinden ABS kontrol ünitesinden ön sağ ve ön sol devir sayısı sezicilerinin sinyallerini alır.

Bilgisayar buradan o ana kadar katedilmiş olan güzergah ve gerçekleştirilmiş olan yön değişiklikleri üzerine bilgileri alır ve aracın pozisyonunu harita ile karşılaştırır.

Manyetik alan sezicisi

Manyetik alan sezicisi pandizotun altına yerleştirilmiştir ve somut sürüş yönünü bildirir. Bu yolla araç pozisyonu harita ile karşılaştırılmış olacaktır (özellikle virajlarda).

Genel olarak dikkat edilmesi gereken, manyetik alan sezicisinin fonksiyonunu olumsuz etkileyebileceklerinden, ferromanyetik eşyaların (örneğin şemsiyeler) pandizotun altına konulmamasıdır.

GPS

GPS (G lobal P ositioning S ystem) aktüel pozisyonu bildirir. Sistem pandizota yerleştirilmiş bir uydu anteni ve anten tarafından alınan sinyalleri değerlendirip, buradan aktüel pozisyonu hesaplayan GPS kontrol ünitesinden oluşur.

Sistem, terminal R'den itibaren çalışmaya hazırdır.

Akümülatör kutupları çıkartıldığında, GPS hafızaya kaydedilmiş olan bilgileri, en son alınmış bilgiler de dahil olmak üzere, kaybeder. Akümülatörün tekrar bağlanması ve terminal R'nin açılamsından sonra kontrol ünitesinin aktüel pozisyonunu tekrar tanıyabilmesi yak. 15 dakika sürer.

Araç, kapatılmış terminal R ile uzun mesafeler nakledilmiş ise (örneğin otomobilin raylı sistemle nakledilmesinde), terminal R bağlandığında ve uydu anteninde bir arıza olmadığı takdirde, aktüel pozisyonun tekrar tanınabilmesi için yine aynen yak. 15 dakika gerekecektir. Bekleme süresi, bulunulan yerle ilgili bilgiler manüel olarak girildiği takdirde, kısaltılabilir.

Manyetik alan sezicisinin fonksiyonunu olumsuz etkileyebileceklerinden, ferromanyetik eşyaların (şemsiyelerde dahil) pandizotun altına konulmamasına dikkat edilmelidir.

Uydudan alışla ilgili bilgiler

Navigasyonla çalışmada aşağıdaki bilgilerin uydu alışı üzerinden alınması mükündür:

Uyduyla kontak, harita resminin sağ üst köşesinde "GPS-Logo"sunda gösterilir. GPS-Logosu küçük siyah bir karedir ve içerisinde yer kürenin sembolünün yanı sıra, aşağıdakiler gösterilebilir:

• "GPS" yazısız, uydu sembolsüz, tek tek beyaz noktaların olmadığı, yalnızca dünya haritası sembolü:.
  Ya alış pozisyonu çok kötü ve bu nedenle bir tek uydu sinyali bile alınamıyor (örneğin atelye binalarında). Bu durumda daha uygun bir alış pozisyonu aranmalıdır.
  Araç alış için iyi bir pozisyonda olmasına rağmen bu gösterge sürekli olarak veya sık sık beliriyorsa bu bir hataya işarettir. Diyagnoz programına göre hata belirtisi "GPS sorunları" seçimi yapıldıktan sonra hata arama uygulayın.
  
• Siyah arka plan önünde tek tek beyaz noktalar: Noktaların sayısı, sinyalleri sistem tarafından tanınan uyduların sayısına eştir. Bunun anlamı, GPS'nin ana fonksiyonlarının iyi olduğudur. Ancak bu sinyaller pozisyonu tam olarak tayin etmeye yeterli değildir ve bu nedenle daha iyi bir alış pozsiyonunun bulunması gereklidir.
  
• "GPS" yazısı ve yeşil uydu sembolü: alınan uydu sinyalleri, pozisyonu tam olarak hesaplayabilmek için yeterlidir.
  

Uydu ile araç arasındaki doğrudan bağlantının büyük yapısal veya doğal engeller (yüksek binalar, ağaçlar, vs.) nedeniyle engellenmesi durumunda alışın kısa bir süre için kesilmesi mümkündür. Böyle bir durumda GPS logosu uydu sembolü olarak değil, yalnızca tek tek yeşil noktalar olarak gösterilecektir.

Geri vites sinyali

Navigasyon bilgisayarı, sağ geri vites farı için ışık modülünün çıkışı üzerinden "geri vites takılı" bilgisini alır.

Geri vites sürüş ışığının sağ lamba akım devresi veya lamba aızalı ise, navigasyon bilgisayarı muhtemelen geri vites takılıyken de sinyal almaz. Bu durumda ışık modülünde hata aramaya devam edilir.

Arka cam ısıtması

Arka cam ısıtıcısı (rezistansı) tarafından oluşturulan manyetik alan, manyetik alan sezicisinin ölçümlerini olumsuz etkilediğinden, arıza değerini hesap yoluyla dengeleyebilmek için navigasyon bilgisayarı, I-Bus ve ARCNET kablosu üzerinden klima kontrol ünitesinden gelen "Arka cam ısıtıcısı (rezistansı) AÇIK" bildirimini alır. Bu sebepten dolayı, arka cam ısıtıcısının doğru çalışması sağlanmış olmalıdır.

Arka camda yapılan onarımlardan sonra manyetik alan sezicisinin yeniden kalibre edilmesi gereklidir.

Kalibrasyon sürüşü

Navigasyon bilgisayarı veya periferinin bir bölümü yenilendiyse, periferi ve bilgisayarı birbirlerine eşleştirebilmek için komple veya kısmi bir kalibrasyon sürüşü gereklidir.

Koşul

• Kalibrasyon sürüşü açık alanda yapılmalıdır
  
• ve bu alnda dairesel ve düğüm şeklinde sürüş mümkün olabilmelidir. Çapın mümkün olduğu kadar küçük ve başlangıç ve bitiş noktası aynı olmalı ve tüm yönlerin düşük hızla (10 km/h'ten küçük) geçilmiş olması gereklidir. Buna uygun yerler örneğin büyük otoparklar veya bina bloklarıdır.
  
• Yer mümkün olduğu kadar düz olmalıdır
  
• etrafta mümkün olduğunca demir konstrüksiyonlar (örneğin vinç, köprü, yüklü kamyon, transformatörler, yüksek gerilim hatları veya diğer, manyetik etkiye sahip objeler olmamalıdır. Ayrıca park etmiş otomobillere mesafe bırakılması tavsiye edilir.
  

Not

Kalibrasyon sürüşü sırasında arka cam ısıtıcısı (rezistansı), klima sistemi vs. gibi tüm tüketicilerin kapalı olmaları gereklidir.

Alan uygun değilse, kalibrasyon sürüşü sırasında araç monitöründe buna uygun bir bildirim belirir.

Genel olarak geçerli olan:

• Seçim "geri ": kalibrasyon ana menüsüne geçiş tespit edilen değerler olmaksızın
  
• Seçim "devam ": Tespit edilen değerlerin hafızaya kaydı ve bir sonraki adıma geçiş veya kalibrasyon ana menüsüne dönüş.
  

Kalibrasyon sürüşünün akışı:

Talimatlar araç monitöründe gösterilir.

Bir harita CD'sinin takılmış olması gereklidir.

Yeni, henüz kalibrelenmemiş navigasyon bilgisayarında navigasyon sisteminin seçiminden sonra hemen kalibrasyon menüsüne ulaşılır.

Aksi halde, navigasyonda seçildiğinde kalibrasyon menüsüne ulaşmak için: Bilgiler - Bulunulan yer göstergesi - "Menü" tuşuna yak. 5 saniye basılır.

Kalibrasyon sürüşünün kademelendirilmesi (Tüm noktalar tek tek seçilebilir):

• Araç verilerinin girilişi
  
• Sezici testi
  
• Tekerlek kalibrasyonu
  
• Manyetik alan sezicisi kalibrasyonu
  

Araç verilerinin girilişi

Aracın tekerlek arası ve tekerlek iz genişliği girilmelidir.

Sezici testi

Aşağıdaki bildirimler, sezici testi sırasında araç monitöründe belirir:

• Dairesel sürüş talimatı.
  Dairenin çapı mümkün olduğu kadar küçük olmalıdır. Hız 10 km/h'i aşmamalıdır.
  
• Dairesel sürüşün doğru uygulanmadığı veya seçilmiş olan alanın uygun olmadığı konusunda bildirim.
  
• Navigasyon bilgisayarının devir sayısı sezicisi veya manyetik alan sezicisinde hata algıladığı konusunda hata bildirimi.
  
• Navigasyon bilgisayarının manyetik alan sezicisini yeni kalibre ettiği konusunda bildirim.
  Bu, pozisyonlama hatasını giderebilir.
  

"Kalibrasyon başarılı" bildirimi veya bir hata bildirimi belirdiğinde sezici testi sonuçlanmış demektir.

Sezici testi hata arama kapsamında uygulandıysa, buna diyagnoz programına tekrar girerek "sezici testi uygulandı, hata aramaya devam "la devam edilecektir.

Tekerlek kalibrasyonu

Tekerlek kalibrasyonunda navigasyon bilgisayarına tekerlek çapı bildirilir.

Bir tekerlek kalibrasyonu, lastik/tekerlek değiştirildiği takdirde gereklidir.

Doğru hava basıncına özen gösterilmelidir.

Prosedür:

• Bir güzergahın başlangıç noktasını işaretleyin (örneğin nokta, arka tekerleğin ortasında bulunuyor).
  
• Araç monitöründe "Start" ile onaylayın.
  
• 4 ve 6 metrelik düz bir güzergahta sürün, hızın 10 km/h'i aşmaması gereklidir. Sonuçta aniden frenlememeye dikkat edilmelidir. Hiç bir şekilde tekrar geri sürüş yapmayın.
  
• Sürüşün bittiğini araç monitöründe onaylayın
  
• Bundan sonra en az 100 metrelik bir güzergah düz olarak yapılmalıdır. Güzergah çok kısa veya çok sayıda direksiyon hareketi gerçekleşmişse bir bildirim alınır. Trafik kurallarına dikkat edilecektir.
  

Manyetik alan sezicisi kalibrasyonu

Manyetik alan sezicisi kalibrasyonu 3 bölümden oluşur.

Bölüm 1:

Burada manyetik alan sezicisi her yönü ölçmelidir.

Bunun için 2 olanak vardır:

• Yelkovan yönünde ve ters yönde 2'şer defa tamamlanmış daire çizilir ve böylece tüm yönler hesaba katılmış olur. Dairesel sürüşün sona erdirilebileceği araç monitöründe gösterilir. Bu sürüş, orta büyüklükte otoparklarda da mümkündür. Hız 10 km/h'i aşmamalıdır.
  
• Bina blokları etrafından çok kez dönmek veya benzeri; kapalı bir daire olması gerekmez, ama araç yönlerde sürülmüş olmalıdır. Sürüşün bitirilebileceği konusunda araç monitöründe bir bildirim belirir.
  

Manyetik alan sezicisi kalibrasyonu 2: yalnızca 1. bölüm başarıyla uygulanmışsa mümkündür

Bunun için üç olanak vardır (Manyetik alan sezicisi kalibrasyonu menüsünden seçilebilir)

• GPS kalibrasyonu (Süre 25 dakikaya kadar)
  Bu yol hemen her zaman mümkün, ancak çok zaman alır.
  Burada yukarıya doğru görüşün serbest olmasına dikkat edilmelidir. Binalar, ağaçlar vs. nedeniyle engellemelerden kaçınılmalıdır.
  Araç mümkün olduğu kadar düz yollarda, yeterli yön değerleri toplanana kadar her yöne sürülmelidir. Yeterli ölçüm değerleri toplandığında bu, araç monitöründe gösterilir.
  Sürüş sırasında uydu kontağının mevcut olması gereklidir (bkz. GPS ünite parçalarının tanımları).
  Araç monitöründe yak. 25 dakikalık uydu kontaklı sürüşten sonra, hala yeterli ölçüm değerinin toplandığına dair bildirim belirmiyorsa, o zaman başka bir yöntem seçilmeli veya yetkili servisin uzman bölümüne başvurulmalıdır.
  
• Açı kalibrasyonu
  Uzunca bir caddenin yönü biliniyorsa, bu yöntem en az zamanı gereksinir.
  Burada bir caddenin coğrafi açısı +/- 1^o hassasiyetiyle girilmeli ve sonra da araç bu yolda sürülmelidir.
  Almanya'da sapma ve yoğunluk değerleri =0.
  
• Adres
  Bu yöntem harita CD'sinin yalnızca tam dijitalleştirilmiş bölgesinde mümkündür.
  Burada aktüel olarak bulunulan yer girilir ve sistem, iki yol kavşağı arasında araçla geçilmesi gereken bir güzergahı önerir.
  

3. Bölüm: Arka cam ısıtıcısı (rezistansı) (Yalnızca Bölüm 1 ve Bölüm 2 başarıyla sonuçlanmışsa mümkündür)

Burada navigasyon bilgisayarı, arka cam ısıtıcısı (rezistansı) tarafından oluşturulan manyetik alanı hesaplar.

İşlem:

• Arka cam ısıtıcısını çalıştırın ve araç monitöründe girin. Sistemin onaylamasını bekleyin.
  
• Arka cam ısıtıcısını kapatın ve araç monitörüde girin. Sistemin onaylamasını bekleyin.
  

Yazılımı yükleyin

Arıza hafızasına hata No. 22 kaydedilmiş veya navigasyon yazılımının yeni versiyonu mevcutsa, "Yazılımı yükleyin" adımını uygulayın.

Prosedür

Koşul: min Term. R açık

• Yazılım CD'sini yerleştirin
  Aktüel olarak araç monitöründe çalışmakta olan program, söz konusu navigasyon mu veya başka bir program mı, önemsenmeden durdurulur.
  
• Bir kaç saniye sonra araç monitöründe "Lütfen bekleyin" bildirimi belirir, yazılım yüklenir (süre yak. 3 dak)
  
• İşlem, araç monitöründe "Yazılım başarıyla yüklendi" bildirimi ile sonuçlanır.
  
• Bundan sonra çevirme düğmesi veya tuş kullanılarak sonuç onaylanır ve yazılım CD'si navigasyon bilgisayarından çıkartılır.
  

Dikkat!

Yükleme işlemi sırasında terminal değişikliğinin yapılmamasına mutlaka dikkat edin. Yazılım yüklendiği sürece, an az terminal R'nin bağlı olması gereklidir.

Navigasyon sistemi serviste (atölyede)

Teşhis

3 diyagnoz programı vardır: bir tane araç monitörü kullanma bölümü için, bir tane video modülü için ve bir tane de navigasyon sistemi için.

Bir hata aramanın başlangıcında navigasyon sistemi diyagnoz programı diyagnoz sayfasındaki "1 diyagnozu yeni başlatın" noktasına göre seçim yapın.

Pozisyonlama hataları ile ilgili hata belirtilerinde, çoğunlukla tam olarak tanımlanmış bir deneme sürüşünde uygulanack bir sezici testi gerekmektedir (Somut tanımlama ve koşullar için bkz. Kalibrasyon sürüşü). Bu DIS'ta hata belirti bildiriminden sonra gösterilir.

Not

Hata belirtileri bildirimi ile ilgili hata aramanın uygulanması mutlaka gereklidir.

Kalibrasyon verilerinin okunması

İşletme yazılımı versiyon 4 veya daha yenilerinde (Diyagnoz programının diyagnoz sayfasında gösterilir) navigasyon bilgisayarının hafızasında kayıtlı bilgilerin diyagnoz üzerinden okunmaları mümkündür. Buradan yola çıkılarak, kalibrasyon verilerinin bir E38 aracı için tipik değer aralığında bulunp bulunmadıkları konusunda fikir sahibi olunabilir.

Bu fonksiyona sahip bir işletme yazılımı yüklenmişse bu, diyagnoz programının 3 no.lı "Servis fonksiyonları" noktasının, "Kalibrasyon verilerinin okunması" adlı 2. seçme noktasında bulunmaktadır. Bunun seçilmesi halinde, aşağıdaki noktalarla ilgili bilgiler alınabilir:

• Navigasyon bilgisayarı kalibre edilmiş mi, edilmemiş mi (aşağıdaki tüm bilgiler yalnızca kalibre edilmiş bilgisayarlarda mümkün)
  
• Geri vites sinyalinin kalibrasyonu doğru mu, değil mi?
  
• Tekerlek sezicisi tanıma iyi veya iyi değil
  
• Sezici ayarları iyi veya iyi değil
  
• E38 araçların tekerlek iz aralığı tipik değer aralığında veya değil
  
• Tekerlek aralığı doğru veya yanlış seçildi
  
• Manyetik alan sezicisinin kalibrasyonunda elde edilen veriler E38 araçları için tipik değer aralığında mı, değil mi?
  
• Arka cam ısıtıcısının kalibrasyonunda elde edilen veriler E38 araçları için tipik değer aralığında mı, değil mi?
  

Değerlerden biri iyi değilse veya E38 araçları için tipik değer aralığında bulunmuyorsa, diyagnoz programı yardım önlemleri sunar.

Kalibrasyon değeri, E38 araçları için tipik değer aralığında bulunmamasına rağmen, aracın doğru kalibre edilmiş olması mümkündür. Bu, örneğin seri lastiklerin kullanılmaması (başka aralık izi) veya aracın manyetik alanını değiştiren ilavelerden kaynaklanıyor olabilir.