Yakıt sisteminin fonksiyon tarifi aşağıdaki ünite parçalarını kapsar.
Arka aksın önüne takılmış olan yakıt deposu bir sol ve bir de sağ bölmeden oluşur.
Dolum sırasında dolum borusu ve kalıplanmış bir hortum vasıtasıyla önce sağ bölme ve daha sonra sol bölme doldurulur. Dolum borusunun kalıplanmış hortum bağlantısında deponun içinde bir geri tepme kapağı bulunur.
Dolum borusunun doldurma sırasında hava boşaltımı borusunun bir kısmını ve depo doldurma borusu boynunu içeren kısmı hep beraber tek bir parçadırlar ve dolum borusunun üst yarısını oluştururlar. Dolum borusunun üst yarısından yakıt deposuna giden bağlantısı kalıplanmış bir hortumdur. Bu hortum yakıt deposuna depo içerisinde kalan ucunde bir geri tepme kapağı bulunan bir dolum boynu ile bağlanmıştır
Deponun her iki yarısının da dolum sırasında hava boşaltma sisteminin bağlantısı deponun üst sağ kısmında yakıt pompasını içeren depo sezicinin kapağının önünde bulunmaktadır. Dolum sırasında hava boşaltma borusunun dolum borusuna konumlandırılmış parçası ile bağlanmıştır.
Dolum borusunun kalıplanmış hortumunun bağlantı boynunda bulunan geri tepme kapağı yakıt deposunun içinde kalmaktadır. Bu geri tepme kapağı bir kaza sırasında yakıtın depodan çabuk akmasını önler.
Kontrol sırasında geri tepme kapağının kolay açılır olmasına dikkat edilmelidir.
Geri tepme kapağının kolay açılırlığını kontrol etmek için kalıplanmış hortum oklarla işaret edilmiş olan yerinden kısa bir süre için sıkılabilir. Böylelikle yakıt deponun içine basılacak ve tekrar geri akacaktır. Yakıtta meydana gelen bu akıntı nedeniyle kolay açılır olan geri tepme kapağı duyulabilecek şekilde hareket eder.
1 |
Depo bağlantı boynundaki dolum borusundaki kalıplanmış hortum |
2 |
Geri tepme kapağının bulunduğu depo bağlantı boynu |
Yakıt pompalama bölmesi yakıt deposunun sol bölmesindedir. Bu bölme yakıt deposuna sabit olarak takılmıştır.
Elektronik yakıt pompası (EKP) yakıt pompalama bölmesine takılmıştır Hüzmeli emme pompası ve yakıt geri akış tertibatı yakıtı bu yakıt pompalama bölmesine ilettiklerinden bu yakıt pompalama bölmesi elektrikli yakıt pompasının yakıt süzgecine devamlı olarak azami yakıt gelmesini sağlar.
EKP yakıt deposunun sağ bölmesine takılmıştır. Bu arada elektrikli yakıt pompasının yakıt süzgeci, hüzmeli emme pompasından ve yakıt geri akış sisteminden gelen son yakıtın da emilebilmesini sağlamak için yakıt pompalama bölmesinin alt kısmındadır.
Hüzmeli emme pompası yakıt deposunun bir parçasını oluşturmaktadır ve deponun sol yarısındaki yakıtın deponun sağ yarısına taşınmasını sağlar. Hüzmeli emme pompası yakıtı doğrudan yakıt pompalama bölmesine ilettiğinden daima önce bu doldurulur ve böylece elektrikli yakıt pompasına daima azami yakıt gelmesi garanti edilmiş olur.
Hüzmeli emme pompasının tahrik mekanizması geri iletim hattındaki yakıttır. Bu bir memeden geçer ve bu arada meme kesitinin dar olması sayesinde hızlanır. Yakıtın yüksek hıza ulaşması sayesinde yakıtın deponun sol yarısından sağ yarısına geçişini sağlayan bir alçak basınç meydana gelir.
Hüzmeli emme pompasındaki dar meme nedeniyle oluşan yakıt basıncının çok fazla yükselmemesini sağlamak için bu basıncı sınırlayan bir basınç sınırlama valfi bulunmaktadır. Çünkü basıncın çok yüksek olması neticesinde yakıt akış hızı çok yüksek olabilir ve bu da iletim kapasitesini düşürür veya kesintiye uğratır.
Hüzmeli emme pompasının memesinin kayması veya basınç sınırlama valfinin bozuk olması, depo göstergesinde daha yakıt olduğu görülmesine rağmen aracın yakıtsızlıktan durmasına sebep olur. Her iki durumda da deponun sol tarafından sağ tarafına artık yakıt geçişi olmayacaktır.
Yakıt dolaşım sistemindeki agregatlarda bulunan küçük ön filtreler sadece ön filtreleme etkisine sahip olduklarından yakıt filtresi yakıt dolaşım sisteminin hassas filtreleme görevini üstlenmiştir.
Hüzmeli emme pompasındaki dar meme nedeniyle oluşan yakıt basıncının çok fazla yükselmemesini sağlamak için bu basıncı sınırlayan bir basınç sınırlama valfi bulunmaktadır. Çünkü basıncın çok yüksek olması neticesinde yakıt akış hızı çok yüksek olabilir ve bu da iletim kapasitesini düşürür veya kesintiye uğratır.
Genleşme kabı depo dolu iken veya araç konumunun iyi olmadığı durumlarda yakıtın ısınma neticesi örneğin depo doluyken değişen hacmini dengeler. Genleşme kabı yakıt deposu dolu iken hacmin artması neticesinde dışarı basılan yakıtı alır.
Deponun sol yarısının buharlaşma borusu |
|
|
|
Genleşme kabı aracılığıyla yakıt buharları da aktif kömür filtresine ulaşırlar. Bu filtre depo havalandırma (hava boşaltma) valfi vasıtasıyla havalandırılmakta ve depo havalandırma kanalı vasıtasıyla da basıncı dışarı atmaktadır.
Depo havalandırma valfi (hava boşaltma) |
|
Aracın alışılmamış bir konumda olması halinde yakıtın genleşme kabı ve aktif kömür filtresi üzerinden yakıt deposundan dışarı akmaması için genleşme kabına başaşağı konumda iken bağlantıyı kilitleyen bir valfi (Rollover valfi) takılmıştır.
Aktif kömür filtresi yakıt buharının depo havalandırma borusundan kaçmasını önler. Aktif kömür filtresinde tutulan yakıt buharı depo havalandırma (havayı dışarı atma) valfi vasıtasıyla emilerek yakılırlar. Aktif kömür filtresi emme sırasında emilen hava ile temizlenir.
Yakıt deposu işletme sırasında havalandırma ve havasının atılabilmesi için genleşme kabı ve aktif kömür filtresi üzerinden plastik borulara bağlanmıştır.
Depo havasını boşaltma borusu (sistemde fazla basınç olduğunda buhar atma borusu/depo hava boşaltma valfi açık olduğunda temizleme borusu) yakıt sistemindeki tek açık borudur. Bu boru aktif kömür filtresinden gelerek deponun sol yarısının üst kısmından evvel sona erer ve orada bir plastik klipsle tutturulmuştur.