Rail basıncı ayarı

Aşağıdaki parçalar ortak rail sistemine dahildir ve rail basıncı ayarını etkiler:

• Yüksek basınç pompası (HDP)
  
• Rail basıncı ayar valfi (DRV)
  
• Miktar ayar valfi (MRV)
  
• Ray basıncı sezicisi (RDS)
  
• Yüksek basınç haznesi (rail)
  
• Yüksek basınç hatları
  
• Enjektörler
  

Ray basıncı ayarlamasına önemli bir etki de yüksek basınç sistemin yakıt beslemesidir. Ön besleme basınç ayarlaması sorunsuz çalışmıyorsa, sorunsuz bir ray basıncı ayarlaması fonksiyonu mümkün değildir!

Motor versiyonuna bağlı olarak kısmen çeşitli yapı elemanların versiyonları yerleştirilmiştir, bkz. aşağıdaki tablo:

Fonksiyon

Yüksek basınç pompası, rail'deki sistem basıncını sürekli üretir. Doğru ray basıncı ayarlamak için iki adet ayarlayıcı kullanılır (İki ayarlayıcılı tasarım):

• Rail basıncı ayar valfi
  
• Miktar ayar valfi
  

Raydaki doğru basınç, çalıştırma noktasına göre aşağıdaki üç olası ayarlama çeşidine göre ayarlanır:

• Rail basıncı ayar valfi tarafından basınç ayarı:
  Yüksek basınç pompası rail'a sürekli olarak yüksek basınçla yakıt sevk eder. Rail basıncı ayar valfi, rail'a çok fazla sevk edilmiş olan yakıtı geri dönüşe çevirir ve böylelikle istenen rail basıncını ayarlar. Devreye sokma akımı ne kadar yüksek olursa, rail basıncı da o kadar yüksek olur.
  Miktar ayar valfi ise bu arada tam sevkıyat bakımından ayarlanmıştır.
  
• Miktar ayar valfi tarafından miktar ayarı:
  Miktar ayar valfi sadece, istenen rail basıncının oluşumu için gerekli olan yetecek kadar yakıtın alçak basınç tarafından yüksek basınç pompasına akmasına izin verir. Yüksek basınç pompasındaki silindir bu sırada tamamen yakıt ile dolmaz. Devreye alma akımı ne kadar yüksek olursa, rail basıncı da o kadar düşük olur.
  Ray basıncı ayar valfi bu arada azami basınç için beslenmez. Ray basıncı ayar valfi, nominal basınç ayarı için gerekli olandan biraz daha güçlü besleniyor.
  
• CPC Ayarlaması (Coupled Pressure Control) ray basıncı ve miktar ayar valfi vasıtasıyla aynı zamanda:
  Çok az püskürtme miktarlarında < yaklaşık 4 mg (itmede) DRV'nin biraz yakıtı yüksek basınç sisteminden çekmesi gereklidir. Bunun sebebi yüksek basınç pompasının sıfır yakıtla çalışamamasıdır. Bunun anlamı yüksek basınç pompasının kapalı miktar ayar valfinde bile yüksek basınç sistemine yakıt sevk etmesidir. Bu ise çok yüksek ray basıncına ve sonucunda bir ayar sapmasına sebep olur.
  

Ayarlama türleri aşağıdaki işletme noktalarında aktiftir:

• Motor startında basınç ayarı daima aktiftir
  
• Dönen motorda:
  
  • 1 °C soğutma sıvısı sıcaklığı sınırı altında kalma ile her zaman basınç ayarı aktiftir
    
  • 15 °C soğutma sıvısı sıcaklığı aşımında her zaman CPC miktar ayarı aktiftir
    

Motor versiyonuna göre değişik azami ray basıncı ile sürülür, bkz. aşağıdaki tablo:

Rail basıncı kontrolü

Rail basıncı, motorun çalıştırılması ve çalışması sırasında bir nominal/gerçek değerler karşılaştırması vasıtası ile denetlenir. Rail basıncı sezicisi DEE ünitesine gerçek değerleri iletir. Nominal çalışma durumuna bağlı olarak DDE tarafından hesaplanır. Eğer DDE nominal değer ile fiili değer arasında izin verilmeyen bir fark tespit ederse, arıza hafızasına bir arıza girişi olur.

Rail basıncının nominal değerden uygunsuz biçimde sapması şu sonuçları doğurabilir:

• Yetersiz yakıt beslemesi, tıkanmış yakıt geri dönüş düzeni, yakıt düzeninde hava gibi dış etkiler de görülebilir
  
• Common Rail sistemi parçalarında, kaçağa (sızıntıya) sebep olan dış gövde hasarları
  
• Miktar ayar valfi açılmıyor veya takılı
  
• Common Rail sisteminde kaçağa (sızıntıya) sebep olan iç gövde hasarları, örn.
  
  • yüksek basınç pompasında (örn. aşınmış bir piston)
    
  • rail basıncı ayar valfinde (geriye dönüşe çok az veya çok fazla miktar veriyor)
    
  • enjektörlerde (geri dönüş hattına fazla miktar iletiyor)
    

Arıza işlemleri:

Eğer DDE izin verilmeyen bir rail basıncı ayar sapması tanırsa, ilk önlem olarak enjeksiyon miktarı sınırlandırılır. Ayar sapması bu sayede engellenemiyor veya daha küçük bir seviyede tutulamıyorsa, motor çok düşük ray basıncında durur. Motor çalıştırma esnasında çok düşük ray basıncı tanınırsa motor çalıştırma mümkün değildir.

Parça kısa tarifi

Yüksek basınç pompası

Yüksek basınç pompası CP4.1, bir silindirli bir radyal piston pompasıdır. Yüksek basınç pompasının mili, pistonları aktive eden iki adet kama sahiptir.

Yüksek basınç pompası motorun zincir tahriki üzerinden tahrik ediliyor. Zincir tahriki motorun arka tarafında bulunduğundan, yüksek basınç pompası da aynen motorun arkasına monte edilmiştir.

Ray basıncı sezicisi

Ray basıncı sezicisi ray'daki ray basıncını anlar ve miktar ölçümü ve ray basıncı ayarı için sezici olarak hizmet eder. Ray basıncı sezicisi, rayın ön tarafındaki ucuna takılmıştır.

DDE kontrol ünitesi, ray basıncı sezicisini şase ve 5 V'luk bir besleme gerilimi ile besler.

Ray basıncı sezicideki bir delikten sezici elemanı olan diyaframa gönderilir. Diyaframın deformasyonu, sezici eleman üzerinden elektrikli gerilime dönüştürülüyor ve DDE'ye iletiliyor. Gerilim sinyali doğrusal olarak ray basıncı ile artar. Ray basıncı sezici adaptasyonu değişik karakteristik eğrilerin uygulamasıyla gerçekleşir.

Arıza halinde yapılan işlem

Eğer DDE, ray basıncı sezicisinde bir hata tanımlarsa, DDE yedek bir değer verir ve püskürtme miktarını sınırlar.

Rail basıncı ayar valfi

Ray basıncı ayar valfi, ray sonunun arkasına monte edilmiş elektrik kumandalı bir valftir.

DDE, rail basıncı ayar valfini basınç ayarı aktif iken, DDE tarafından hesaplanmış olan nominal rail basıncını ayarlamak için çeşitli algılama oranlarıyla devreye sokar. Çekilen yakıt ray basıncı ayar valfinden geri dönüş hattına aktarılıyor.

Rail basıncı ayar valfi, kumandaya bağımlı olarak az veya çok yakıtın yüksek basınç tarafından yakında bulunan basınçsız geri dönüş hattına akmasına izin verir. Ne kadar fazla yakıt geri dönüşe akarsa, yüksek basınç tarafındaki basınç artısı o kadar düşer.

Şek. 1: Kesit resmi DRV3.2

Ray basıncı ayar valfin devreye sokulmasıyla bobinin beslenmesi sağlanır. Bu sayede bobin endüvisi plakası sıkılır ve basınç cıvatası, bilyaya valfi valf yuvasına bastırır. Bilya valf valf yuvasına ne kadar güçlü bastırılırsa, o kadar daha az yakıt geri dönüşe akabilir.

Algılama oranı, devreye sokma akımı, basınç artışı ve akış hacmin birbirlerine nasıl bağlı oldukları aşağıdaki tabloda gösterilmiştir:

Eğer ray basıncı ayar valfi beslenmiyorsa valf açıktır. Bunun anlamı ray basıncının tamamen indirgendiğidir.

N47 varyantlardaki farklı azami ray basınçlarından dolayı değişik ray basıncı ayar valfi varyantları monte edilmiştir, bkz. aşağıdaki tablo:

Ray basıncı ayar valfi varyant etki şekilleri temel olarak aynıdır, varyantlar sadece tasarıma adaptasyon basıncında farklılık gösterir.

Arıza halinde yapılan işlem

Eğer ray basıncı ayar valfin kumandası kesik veya şaseye kısa devre mevcut ise, motor durur.

Eğer DDE, artıya kısa devre tanımlarsa, DDE püskürtme miktarını sınırlar ve miktar kontrolüne geçer.

Miktar ayar valfi

Miktar ayar valfi, yüksek basınç pompasına monte edilmiş olan ve elektrikle kumanda edilen bir valftir. Aktif miktar ayarı durumunda DDE miktar ayar valfini çeşitli periyot oranlarında devreye sokar, böylelikle DDE tarafından hesaplanan itibari rail basıncını ayarlar.

Miktar ayar valfi, yakıt akışını alçak basınç kısmından yüksek basınç pompasının yüksek basınç kısmına kontrol eder ve böylece istenen rail basıncını ayarlar. Miktar ayar valfi her ne kadar daha az yakıtın yüksek basınç tarafına akmasına izin verirse o kadar daha az yüksek basınç pompası silindiri doldurulur. Sonuç olarak daha az ray basıncı oluşur.

Sinyal aralığı oranı, devreye alma akımı, basınç oluşumu ve volumetrik akım, rail basıncı ayar valfi ile aşağıdaki ilişki içindedir:

Arıza halinde yapılan işlem

Eğer miktar ayar valfi kumandası kesik ise veya şaseye kısa devre gösteriyorsa, miktar ayar valfi tam beslemeye geçer. DDE hatayı tanımlar, püskürtme miktarını sınırlar ve basınç ayarına geçer.

Artıya kısa devrede motor durur.

Enjektörler

Motor versiyonuna göre solenoid valf veya Piezo enjektörler kullanılmalıdır, bkz. aşağıdaki tablo:

Enjektör varyantından bağımsız olarak enjektörler sürekli ray'daki mevcut yakıt basıncı ile basınçlandırılıyor. Ancak yakıt, DDE kontrol ünitesinin elektrikli devreye sokmasından sonra yanma odasına püskürtülür.

Elektrikli olarak devreye sokma

High Side P_MVH (solenoid valf), veya P_PIH (Piezo) hatlar, DDE kontrol ünitesinde dahili köprülenmiştir, her enjektör kendi bir pimi üzerinden ve bir hatla DDE kontrol ünitesi ile bağlanmıştır.

Dikkat!

Eğer High Side'da bir hata çıkarsa, arıza sebebi birbirine bağlı hatlardan dolayı her hatta olabilir. Bu durumda tüm enjektörler devre dışı kalır.

Solenoid valf enjektörlerde arıza arama

Solenoid valf enjektörlerin komple diyagnozu için aşağıdaki olasılıklar mevcuttur:

• Elektrikli diyagnoz: Arıza hafızası bilgileri
  
• Elektrikli diyagnoz: Bobin direnci ölçümü
  
• Düzgün çalışma ayarı
  
• Ölçüm cihazı ile geri dönüş miktarı ölçümü
  

Piezo enjektörlerde arıza arama

Piezo enjektörlerin komple diyagnozu için aşağıdaki olasılıklar mevcuttur:

• Elektrikli diyagnoz: Arıza hafızası bilgileri
  
• Elektrikli diyagnoz: Piezo direnci ölçümü
  
• Düzgün çalışma ayarı
  

Piezo enjektörlerde geri dönüş miktarı ölçümü şu anda mümkün değil. Piezo enjektörlerde geri dönüş miktarı prensipe bağlı olarak solenoid valf enjektörlerdekinden azdır.

Dikkat!

Piezo enjektörlü motorlarda yakıt geri dönüşünde ön besleme basıncı vardır! Bu Piezo enjektörlerin faaliyeti için gereklidir.

Servis için bilgiler

Yüksek basınç pompası değiştirilmesi

Yüksek basınç pompası değiştirildiği zaman, elektrikli yakıt pompası adaptasyonu geri alınmalıdır, bkz. uygun servis fonksiyonu.

Enjektörlerin değiştirilmesi

Bir veya birden daha fazla enjektör değiştirildiği zaman, enjektör miktarının ayarı yürütülmelidir, bkz. uygun servis fonksiyonu.

Ray basıncı ayar valfin değiştirilmesi

Ray basıncı ayar valfi değiştirildiği zaman, ray basıncı ayar valfi adaptasyonu geriye alınmalıdır,bkz. uygun servis fonksiyonu.